Smadra

Ho slår.
Først ein gong.
Så ein gong til.
Eg dreg handbaken over munnen.
Eg klarer ikkje å skilje kva som er tårer,
og kva som er blod.
Ho plar slutte no.
Når eg græt, skjønar ho at det er nok.
Eg ser på henne.
Dei mørke auga.
Snart vil ho snu seg og gå.
La meg vere i fred.

Men så slår ho igjen.
I magen.
Eg sig saman.
Klarer ikkje å puste.
Når eg dett, blir det heilt stilt.

Og i all stilla, medan eg prøver å få tilbake pusten,
tenker eg:
Dette har mor aldri gjort før.

Far slepper meg av utanfor skulen. Milad står
ved sykkelstativa, vinkar til meg. Eg dreg håret
ned framfor ansiktet, men han ser det likevel.
– Har du ramla igjen? spør han.
– Ja, og far ville ikkje la meg sykle i dag, seier eg.
– Kor skjedde det denne gongen? spør han.
– I svingen ved butikken.
– Du må ikkje sykle så fort, Oda!
– Eg veit det.
– Har du vore til legen?
– Nei, eg vil ikkje snakke meir om det.
– Greitt, seier Milad og låser sykkelen sin.
– Forresten, far var dritsur på meg i går, seier han.
– Kva skjedde? spør eg medan vi traskar over
skuleplassen. Eg kjenner at eg er glad for at vi
kan snakke om noko anna.
– Han liker ikkje at eg har slutta med fotball, seier
Milad.
– Så du har slutta no?
– Kva er vitsen, når eg sit på benken likevel?
– Men du har vel fortalt han at du ikkje får spele?
– Ja, og det hjelper ikkje at bestevennen min er ei
jente.
– Kvifor ikkje? spør eg.
– Far er så oppteken av integrering.
Milad ler og lagar hermeteikn i lufta.
– Kva meiner han eigentleg? spør eg.
– Han meiner eg bør bli ein av gutane, seier Milad.
– Men om du har slutta med fotball, har du meir tid
til å henge med meg, seier eg.
Milad smiler.
– Og eg kan lære deg å sykle ordentleg! seier han.

Blåveisen kjennest som ei diger kvise over naseryggen.
Eg ser ned i oppgåveboka gjennom heile timen.
Vil ikkje at Hanne skal sjå korleis eg ser ut.
Er redd for spørsmåla ho vil stille.
Eg høyrer at ho skriv på tavla.
– Oda, seier ho plutseleg.
Eg løftar ikkje blikket, sit med hovudet ned mot pulten.
– Oda? seier ho igjen.
Det er stilt i klasserommet. Milad vrir seg på stolen
ved sida av meg.
– Ja? seier eg.
– Kan du sjå på meg? seier Hanne.
Ho kjem gåande mot pulten. Eg løftar hovudet sakte,
ser raskt på henne. Ho seier ikkje meir. Det er som
om eg kan høyre heile klassen puste. Og eg veit ikkje
kva eg ønskjer. At Hanne ikkje skal bry seg. Eller at
ho legg ei hand på skuldra mi. Får meg til å fortelje.
Men Hanne går tilbake mot kateteret.
Eg møter blikket hennar raskt ein gong til.
– Det er snart tid for elevsamtalar, seier ho. – Eg kjem
til å kalle inn kvar og ein av dykk til ein kort samtale.

Etter timen ber Hanne meg om å bli igjen.
– Eg tenkte at du og eg kunne ha samtalen vår først?
seier ho.
– Det er greitt, seier eg.
– Til dømes neste onsdag, etter norsktimen, seier ho.
Eg nikkar, ser mot døra.
– Har du velta på sykkelen igjen? spør ho.
– Ja, seier eg.

Milad og eg går saman til sykkelstativa. Han låser opp
sykkelen, set seg på setet, trakkar på pedalane.
– Sjå her, slik gjer du det! ertar han.
Så slepper han tak i styret, strekker hendene til sidene.
– Ha, ha, kutt ut, seier eg.
– Sorry, seier Milad og går av sykkelen.
Vi tuslar heimover.
– Stikke innom butikken? spør Milad.
– Eg veit ikkje, seier eg.
– Eg kan kjøpe for deg òg, seier han.

– Greitt, smiler eg.
Når vi kjem til svingen før butikken, stoppar Milad.
– Var det her du velta? spør han.
– Ja, omtrent, seier eg og går vidare.
Milad står og kikar seg rundt.
– Det er laus grus her, lett å skli, seier han.
Eg held sykkelen medan Milad går inn i butikken.
Eg tenker at Milad kjenner meg godt.
No treng eg ikkje vise ansiktet mitt til Rita, kassadama.
Ho plaprar til alle.

Milad kjem ut av butikken. Han har med seg
to brusflasker og ein pose med frukt.
– Kva er det? spør eg, medan vi set oss på ein benk
ved kaia.
– Det er granateple. Eg åt mykje av det før eg
kom til Noreg, svarer han.
– Eg har faktisk ikkje smakt granateple, seier eg.
– Har du ikkje? Det er slike små, raude frø … Har du
ikkje smakt det i salat heller? spør han.
– Nei, seier eg og ristar på hovudet.

– Du kan bli med meg heim, så skal du få smake.
Milad smiler, vrir av korken på flaska, tek ein slurk.
Så blir han alvorleg.
– Eg drøymde om krigen i natt, seier han.
– I natt òg? seier eg.
Milad ser på fjella på den andre sida av fjorden.
– Ja, draumane har visst kome tilbake, seier han.
– Kvifor det? spør eg.
– Eg veit ikkje, seier han. – Far seier at eg vil vekse
det av meg.
– Vekse det av deg? spør eg. – Er ikkje det berre noko
dei vaksne seier?
– Kanskje det. Han seier eigentleg ikkje så mykje
til meg for tida. Han verkar mest sur og gretten.
– Men han gjer deg ikkje noko vondt? spør eg.
– Meg? Nei, aldri.
Milad blir still og rettar seg opp i ryggen.

– Mor skreik så fælt i natt, seier han. – Eg vakna
og gjekk ut i gangen. Far stod der allereie. Han ville
at eg skulle hjelpe han.
– Med kva då? spør eg.
– Å vekke mor. Ho låg der med auga lukka
medan ho skreik.
– Klarte de å vekke henne? spør eg.
– Nei. Men heldigvis slutta ho å skrike. Då låg ho
og mumla på arabisk.

– Hugsar du den første dagen du besøkte meg? spør eg.
Milad ser på meg. Sjølv om auga er mørke,
er det noko lyst i dei. Som om dei blinkar.
– Ja, vi prøvde å bygge ein gapahuk, seier han.
Eg nikkar.
– Og du fortalde meg noko eg aldri kjem til å gløyme,
seier eg.
– Var det om krigen? spør Milad.
– Ja. Du fortalde at naboblokka blei treft av ei bombe.
At du og familien måtte flykte midt på natta.
– Det var første gongen eg såg eit dødt menneske,
seier Milad.
– Kven var det igjen? spør eg.
– Det var Bashir. Vi gjekk i same klasse. Eg såg
at nokon kom berande på eit barn. Då dei kom nærare,
oppdaga eg at det var Bashir. Kleda hans var heilt
grå av støv.
– Eg har aldri sett eit dødt menneske. Det einaste
eg har sett som var dødt, er katten vår, seier eg.
– Vi gravla han rett ved tørkestativet.

Mor sender melding og spør om eg er på veg heim.
Eg svarer at eg sit på kaia saman med Milad.
Ho skriv at ho skal handle i alle høve.
Litt seinare kjem ho syklande.
– Her sit de og nyt det fine sommarvêret! seier ho.
– Tenkte eg skulle trøyste Oda litt, seier Milad.
– Å? svarer mor. Ansiktet hennar endrar seg.
– Ja, det er ikkje lett for henne å ha så dårleg balanse,
seier Milad.
– Nei, det må vi få gjort noko med, seier mor
og smiler raskt.
– Eg tenkte å bli med Milad heim etterpå, seier eg.
Mor ser på Milad, som nikkar.
– Vel, eg tenkte vi skulle finne på noko, du og eg,
seier mor.
– Å ja, seier eg.
Mor fomlar med veska, plukkar opp ein lapp.
– Eg må nesten handle. Vil du bli med inn i butikken,
eller sit du her?
– Eg sit her, svarer eg.

– Alt greitt med mor di? spør Milad.
– Ja, korleis det?
– Nei, ho verka litt forfjamsa, berre.
– Ho har akkurat byrja å jobbe igjen, så ho er nok
litt sliten, seier eg.
– Er ikkje det bra? spør Milad.
– Jo, men ho jobbar ikkje heile dagar, seier eg.

Første gongen mor slo, skjøna eg ikkje kva ho gjorde.
Det var som om det ikkje hadde skjedd.
Eg kjende smerta i leppene, smaken av blod frå nasen.
Men at ho slo, hugsar eg ikkje.
Det var som om smerta kom av seg sjølv.
Reiv opp underleppa mi, dunka hardt i nasen.
Det gjekk så fort.
Mor stod der og såg på handa si.
Ho verka like fortumla som eg.
Hadde ho verkeleg slått meg?
Var det verkeleg handa hennar?
Vi såg sånn på kvarandre.

Og så skjedde det noko med ansiktet hennar.
Og så heldt ho rundt meg.
Og så grein vi saman.
På ein måte var det litt fint òg.
Det er ikkje ofte mor og eg grin saman.